आयुष्मान कार्डसाठी अर्ज कसा करावा? Apply for Ayushman Card

भारत सरकारने गरीब कुटुंबांना चांगल्या आरोग्य सेवा पुरवण्यासाठी विविध योजनांची आखणी केली आहे, ज्यामध्ये “वरिष्ठ नागरिक आरोग्य विमा योजना” आणि “राष्ट्रीय आरोग्य विमा योजना” (RSBY) समाविष्ट आहे. या दोन्ही योजना “आयुष्मान भारत योजना” या कार्यक्रमाचा एक भाग आहेत. या योजनेला पीएमजेएवाय योजना किंवा “प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना” म्हणूनही ओळखले जाते.

“प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना” काय आहे?

पंतप्रधान जन आरोग्य योजना (PMJAY) किंवा आयुष्मान भारत योजना ही जगातील सर्वात मोठी आरोग्यसेवा योजना आहे. ही योजना गरीब, दुर्बल, तसेच ग्रामीण आणि शहरी भागातील गरजू कुटुंबांना वैद्यकीय सहाय्य मिळावे यासाठी सुरू करण्यात आली आहे. या योजनेच्या माध्यमातून वार्षिक ५ लाख रुपयांचा विमा कवच मिळतो, जो दुसऱ्या आणि तृतीयक स्तरावरील रुग्णालयात होणाऱ्या उपचारांसाठी उपलब्ध आहे.

भारतातील पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखाली सुरु करण्यात आलेली ही योजना १२ कोटी गरीब कुटुंबांना वयोगट आणि कुटुंबाच्या आकारासह कोणत्याही मर्यादेविना आरोग्य सेवा उपलब्ध करून देते. या योजनेच्या माध्यमातून साधारणतः १,९४९ प्रकारच्या शस्त्रक्रिया, ज्यामध्ये डोकं आणि गुडघा बदलण्यासारख्या शस्त्रक्रियांचा समावेश आहे, यांचा खर्च कव्हर केला जातो. यामध्ये उपचारानंतरच्या काळजीचा, फॉलो-अप आणि पुनर्वसनाचा खर्चही समाविष्ट आहे.

आयुष्मान भारत योजना केवळ सरकारी रुग्णालयातच नव्हे, तर खासगी नेटवर्क रुग्णालयांमध्ये देखील लाभार्थ्यांसाठी कागदपत्रांशिवाय रुग्णालयात दाखल होण्याची आणि उपचार घेण्याची परवानगी देते. या आरोग्य विम्यामध्ये रुग्णालयात दाखल होण्यापूर्वीचा, रुग्णालयात असतानाचा आणि उपचारांनंतरचा सर्व खर्च कव्हर केला जातो.

प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेच्या वैशिष्ट्ये:

“प्रधानमंत्री आयुष्मान भारत योजना” ही कमी उत्पन्न असलेल्या कुटुंबांसाठी खूप मोठा आधार ठरली आहे. या योजनेच्या काही महत्त्वपूर्ण वैशिष्ट्यांचा उल्लेख खालीलप्रमाणे आहे:

• या योजनेत प्रति कुटुंब ₹५ लाखांचा वार्षिक विमा कवच उपलब्ध आहे.
• आर्थिक दृष्ट्या दुर्बल आणि गरजू असलेल्या कुटुंबांना, ज्यांच्याकडे इंटरनेट सुविधेचा अभाव आहे, अशांना उद्दिष्टित करण्यात आले आहे.
• पीएमजेएवाय योजनेंतर्गत लाभार्थ्यांना कोणत्याही सार्वजनिक किंवा खासगी नेटवर्क रुग्णालयात कॅशलेस सेवा मिळू शकते.
• योजनेत रुग्णालयात दाखल होण्यापूर्वी आणि उपचार घेतल्यानंतर परिवहनाचा खर्च देखील दिला जातो.

आता आपण पाहूयात की आयुष्मान कार्डसाठी अर्ज कसा करावा:

१. आयुष्मान भारत कार्डसाठी ऑनलाइन अर्ज करण्याची प्रक्रिया:

आयुष्मान भारत योजनेअंतर्गत लाभ मिळवण्यासाठी, लाभार्थ्यांनी पीएमजेएवाय योजनेच्या अधिकृत वेबसाईटवर (https://pmjay.gov.in) लॉग इन करावे. ही प्रक्रिया खूप सोपी असून, लाभार्थ्यांना खालील काही पायऱ्या फॉलो कराव्या लागतील:

• सर्वप्रथम, https://pmjay.gov.in या अधिकृत वेबसाईटवर लॉगिन करा.
• येथे आपला आधार क्रमांक, मोबाईल क्रमांक व आवश्यक तपशील नोंदवावा.
• आपल्या कुटुंबाचा आर्थिक स्तर तपासा आणि ज्या घटकांखाली आपण येता त्याची खात्री करा.
• जर आपण पात्र असाल, तर आपले नाव योजनेत समाविष्ट असेल.

२. स्थानिक आरोग्य केंद्राद्वारे अर्ज प्रक्रिया:

जर तुम्हाला ऑनलाइन अर्जात काही अडचणी येत असतील, तर तुम्ही आपल्या स्थानिक आरोग्य केंद्रात जाऊन अर्ज करू शकता. स्थानिक केंद्रातील कर्मचारी तुमच्या आधार कार्डाच्या माध्यमातून तुमची पात्रता तपासून घेवू शकतात.

३. आरोग्य सेवांसाठी नोंदणी करणे:

नोंदणी झाल्यानंतर तुम्हाला आयुष्मान कार्ड दिले जाईल. या कार्डाद्वारे तुम्ही आपल्या जवळच्या नेटवर्क रुग्णालयात उपचारांसाठी दाखल होऊ शकता.

आयुष्मान भारत योजनेच्या काही विशेष बाबी:

• रोखविहीन सेवा: योजनेतून लाभ मिळवण्यासाठी लाभार्थ्यांना कोणत्याही प्रकारचे कागदपत्र सादर करण्याची आवश्यकता नसते.
• विविध प्रकारचे उपचार: योजनेमध्ये सर्जरी, औषधोपचार, रुग्णालयात दाखल होणे, फॉलो-अप, पुनर्वसन यांसारख्या सेवा देखील कव्हर केल्या जातात.
• पुनर्वसनाचा खर्च: उपचारांनंतरच्या काळात होणारा खर्च देखील कव्हर केला जातो, ज्यामुळे रुग्णाला संपूर्ण रिकव्हरी मिळते.

आयुष्मान भारत योजनेचे फायदे

भारत सरकारने सुरु केलेली आयुष्मान भारत योजना (PMJAY) ही गरीब व आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल कुटुंबांसाठी आरोग्य सुविधा उपलब्ध करून देण्याची महत्वाची योजना आहे. या योजनेचा फायदा ४०% भारतीय लोकसंख्येला होतो, ज्यामध्ये गरीब कुटुंबांसह आर्थिक दुर्बल गटातील कुटुंबांचा समावेश आहे. या योजनेअंतर्गत लाभार्थ्यांना विविध प्रकारच्या आरोग्य सुविधांचा लाभ मिळतो. या योजनेतून मिळणाऱ्या आरोग्यसेवांच्या काही महत्त्वपूर्ण बाबी पुढीलप्रमाणे आहेत:

आयुष्मान भारत योजनेच्या माध्यमातून मिळणारे लाभ:

• मोफत उपचार सेवा: प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (PMJAY) अंतर्गत संपूर्ण भारतभर मोफत आरोग्यसेवा उपलब्ध आहे. यामुळे लाभार्थ्यांना देशातील कोणत्याही रुग्णालयात उपचार घेण्यास मुभा मिळते.
• विविध वैद्यकीय सुविधा: आयुष्मान भारत योजनेत २७ विविध आरोग्य सेवा शाखा समाविष्ट आहेत. यामध्ये ऑर्थोपेडिक्स, ऑनकोलॉजी, आपत्कालीन उपचार, युरोलॉजी इत्यादींचा समावेश आहे. यामध्ये शस्त्रक्रिया आणि वैद्यकीय उपचारांच्या विविध पॅकेजेस उपलब्ध आहेत.
• रुग्णालयात दाखल होण्यापूर्वीचा खर्च: आयुष्मान भारत योजनेंतर्गत रुग्णालयात दाखल होण्यापूर्वीचे खर्चही कव्हर केले जातात, ज्यामुळे रुग्णाला आर्थिकदृष्ट्या दिलासा मिळतो.
• एकाहून अधिक शस्त्रक्रिया असल्यास: लाभार्थ्याला एकाहून अधिक शस्त्रक्रिया करावी लागल्यास, या योजनेत सर्वाधिक खर्च असलेल्या शस्त्रक्रियेसाठी संपूर्ण कवच दिले जाते. दुसरी शस्त्रक्रिया ५०% आणि तिसरी २५% पर्यंत कव्हर केली जाते.
• कॅन्सरवरील उपचार: या योजनेत ५० विविध प्रकारच्या कॅन्सरवरील उपचारांचा खर्च कव्हर केला जातो. मात्र, वैद्यकीय आणि शस्त्रक्रिया उपचार एकत्रितपणे घेता येत नाहीत.
• उपचारांनंतरची काळजी: पीएमजेएवाय योजनेंतर्गत नोंदणी केलेल्या लाभार्थ्यांना उपचारानंतरही फॉलो-अप उपचाराचा खर्च कव्हर केला जातो.

आयुष्मान भारत योजनेसाठी पात्रता निकष

जर तुम्हाला आयुष्मान भारत योजनेचा लाभ घ्यायचा असेल, तर तुम्ही काही पात्रता निकष पूर्ण केलेले असावे लागतील. ग्रामीण आणि शहरी कुटुंबांसाठी वेगवेगळे निकष निश्चित करण्यात आले आहेत.

ग्रामीण कुटुंबांसाठी पात्रता निकष:

• कच्च्या घरात राहणारे कुटुंब: ज्यांचे घर एक खोलीचे आहे व त्यास छत व भिंती कच्च्या आहेत.
• प्रौढ सदस्यांशिवाय कुटुंब: कुटुंबात १६ ते ५९ वर्ष वयोगटातील एकही प्रौढ सदस्य नसलेला कुटुंब.
• प्रौढ पुरुष सदस्यांशिवाय कुटुंब: कुटुंबात १६ ते ५९ वर्ष वयोगटातील एकही प्रौढ पुरुष नसलेला कुटुंब.
• एसटी/एससी कुटुंब: अनुसूचित जाती किंवा जमातीचे कुटुंब.
• अपंग सदस्य असलेले कुटुंब: कुटुंबात एक अपंग सदस्य असल्यास तो कुटुंब देखील पात्र आहे.

शहरी कुटुंबांसाठी पात्रता निकष:

• भिकारी, रद्दी गोळा करणारे, घरकाम करणारे: समाजातील दुर्बल घटक, ज्यात भिकारी, घरकाम करणारे, रद्दी गोळा करणारे यांचा समावेश होतो.
• शिंपी, हस्तकला काम करणारे, घरून काम करणारे: ज्यामध्ये घरगुती काम करणारे, हस्तकला व कुटिर उद्योग कामगारांचा समावेश आहे.
• स्वच्छता कर्मचारी, पोस्टल कामगार, सफाई कामगार, मजूर: यामध्ये सफाई कामगार, पत्रव्यवस्थापक, मजूरांचा समावेश आहे.
• मेकॅनिक, तांत्रिक कामगार, इलेक्ट्रीशियन: ज्यामध्ये विविध तांत्रिक काम करणारे, इलेक्ट्रीशियन आणि देखभाल करणाऱ्या कामगारांचा समावेश आहे.
• वेटर्स, रस्त्यावर विक्री करणारे, दुकानात काम करणारे: ज्यामध्ये रस्त्यावर विक्री करणारे, दुकानात सहाय्यक म्हणून काम करणारे आणि वाहतूक कामगारांचा समावेश आहे.

आयुष्मान कार्ड बनवण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे:

जर तुम्हाला आयुष्मान कार्ड बनवायचे असेल, तर काही आवश्यक कागदपत्रे तुमच्याकडे असणे गरजेचे आहे. भारतात राहणाऱ्या नागरिकांना या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:

• आधार कार्ड: तुमच्याकडे चालू आधार कार्ड असणे आवश्यक आहे.
• रेशन कार्ड: सध्याचा रेशन कार्ड असणे आवश्यक आहे, कारण या योजनेत लाभार्थ्यांची नोंदणी यावरूनच होते.
• स्थायी प्रमाणपत्र: पात्रतेची खात्री करण्यासाठी तुम्हाला स्थायी प्रमाणपत्र दाखवावे लागेल.
• उत्पन्नाचा पुरावा: नियमांनुसार सध्याच्या उत्पन्नाचा पुरावा देणे आवश्यक आहे.
• जात प्रमाणपत्र: तुम्ही अनुसूचित जाती किंवा जमातीमध्ये असल्यास जात प्रमाणपत्र सादर करणे आवश्यक आहे.

पीएमजेएवाय योजनेत ऑनलाइन नोंदणी कशी करावी?

पीएमजेएवाय योजनेंतर्गत नोंदणी करणे खूप सोपे आहे. खाली दिलेल्या पद्धतीने तुम्ही या योजनेसाठी ऑनलाइन नोंदणी करू शकता:

• अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या: https://pmjay.gov.in या अधिकृत वेबसाईटवर जा.
• “Am I Eligible” लिंकवर क्लिक करा: पेजच्या उजव्या बाजूला “Am I Eligible” नावाची लिंक आहे, त्यावर क्लिक करा.
• आपला फोन क्रमांक, कॅप्चा कोड आणि ओटीपी प्रविष्ट करा: ओटीपी कोड टाकल्यावर तुम्हाला पुढील स्टेप्ससाठी परवानगी दिली जाईल.
• आपले नाव तपासा: जर तुमचे नाव व कुटुंब योजनेत समाविष्ट असेल, तर योजनेच्या यादीत ते दिसेल.
• तपशील भरा: येथे तुमचे नाव, घर क्रमांक, रेशन कार्ड क्रमांक, व राज्याचे नाव टाका.

आयुष्मान भारत योजनेचे कार्ड कसे मिळवावे?

आयुष्मान कार्ड हा एक अत्यंत महत्त्वाचा कागदपत्र असून, त्यात एक अद्वितीय कुटुंब ओळख क्रमांक (फॅमिली आयडी) असतो. आयुष्मान भारत नॅशनल हेल्थ प्रोटेक्शन मिशनच्या अंतर्गत प्रत्येक कुटुंबाला हा कार्ड दिला जातो. खालील पद्धतीने तुम्ही हे कार्ड मिळवू शकता:

• आयुष्मान भारत योजनेच्या वेबसाईटवर जा: अधिकृत वेबसाईटवर भेट द्या.
• पासवर्ड तयार करा आणि लॉगिन करा: तुमचा ईमेल वापरून एक पासवर्ड तयार करा आणि लॉगिन करा.
• आधार कार्ड क्रमांक प्रविष्ट करा: येथे तुमचा आधार क्रमांक टाका.
• लाभार्थी पर्यायावर क्लिक करा: लाभार्थी पर्यायावर क्लिक केल्यावर तुम्हाला मदत केंद्राकडे पाठवले जाईल.
• CSC मध्ये पिन नंबर आणि पासवर्ड प्रविष्ट करा: पासवर्ड टाकून तुम्हाला होमपेजवर पाठवले जाईल.
• “गोल्डन कार्ड” पर्यायावर क्लिक करा: शेवटी, तुम्हाला आयुष्मान भारत गोल्डन कार्ड डाउनलोड करण्याचा पर्याय दिसेल.

आयुष्मान भारत योजनेचे इतर फायदे:

आयुष्मान भारत योजना ही भारतातील गरीब व गरजू लोकांसाठी एक वरदान आहे. या योजनेच्या माध्यमातून गरीब कुटुंबांना चांगल्या आरोग्य सुविधा विनामूल्य उपलब्ध करून दिल्या जातात. या योजनेमुळे लाखो भारतीय नागरिकांना आरोग्याच्या समस्या सोडवण्यासाठी आर्थिक मदत मिळते.