Scholarship Scheme 2025: ઘરે બેઠા મેળવો ₹48,000 સુધીનું સહાય

ભારત સરકાર દ્વારા ચલાવવામાં આવી રહેલી SC, ST, OBC સ્કોલરશિપ યોજના 2025 એ સામાજિક રીતે પછાત વર્ગના વિદ્યાર્થીઓને શિક્ષણમાં આગળ વધવા માટે مالی સહાય પૂરી પાડતી મહત્વની યોજના છે. આ યોજનાનું મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય આ વર્ગના વિદ્યાર્થીઓને સશક્ત બનાવવાનો છે જેથી તેઓ પોતાના શિક્ષણને કોઈ આર્થિક અડચણ વિના આગળ વધારી શકે. યોજના હેઠળ વિદ્યાર્થીઓને દર વર્ષે ₹48,000 સુધીની સહાય આપવામાં આવે છે.

આર્થિક રીતે નબળા પરિવારથી આવતા વિદ્યાર્થી હવે નાની ઉંમરે અભ્યાસ છોડી ન આપે એ માટે આ યોજના આશિર્વાદરૂપ સાબિત થઈ રહી છે.

આ યોજના શું છે?

SC, ST, OBC સ્કોલરશિપ યોજના 2025 એ એક કેન્દ્ર સરકારની અધિનાયક યોજના છે જેનો ઉદ્દેશ્ય અનુસૂચિત જાતિ (SC), અનુસૂચિત જનજાતિ (ST) અને અન્ય પછાત વર્ગ (OBC) ના વિદ્યાર્થીઓને પ્રાથમિકથી pós-ગ્રેજ્યુએશન સુધીનું શિક્ષણ પૂર્ણ કરવા માટે આર્થિક સહાય પ્રદાન કરવાનો છે.

વિદ્યાર્થીના કોર્સના સ્તર અનુસાર તેમને ₹10,000થી ₹48,000 સુધીની દર વર્ષની સહાય મળી શકે છે.

યોજનાના મુખ્ય હેતુઓ

આ સ્કોલરશિપ યોજના ઘણા અગત્યના ઉદ્દેશ્યો સાથે લાગુ કરવામાં આવી છે:

સામાજિક અને શૈક્ષણિક સમાનતા સ્થાપિત કરવી.
વિદ્યાર્થીઓમાં ટેલેન્ટ અને કૌશલ્યનો વિકાસ કરવો.
અભ્યાસ વચ્ચેથી છૂટા પડવાનો દર ઘટાડવો.
ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે પછાત વર્ગના વિદ્યાર્થીઓને ઉત્સાહિત કરવો.
વિદ્યાર્થીઓમાં આત્મવિશ્વાસ અને સશક્તિકરણ લાવવો.

પાત્રતા માપદંડ (Eligibility Criteria)

જો તમે આ યોજના હેઠળ સ્કોલરશિપ મેળવવા ઇચ્છો છો, તો નીચેના માપદંડો પૂરા કરવાં જરૂરી છે:

નાગરિકતા: અરજીકર્તા ભારતીય નાગરિક હોવો જોઈએ.
જાતિ: SC, ST અથવા OBC વર્ગમાં આવતાં હોવા જોઈએ.
ઉંમર: અરજી કરતી વખતે 30 વર્ષથી નીચેની ઉંમર.
અકેડેમિક પાત્રતા: ધોરણ 12માં ઓછામાં ઓછા 60% ગુણ.
વાર્ષિક આવક: પરિવારમાંથી આવક ₹3.5 લાખથી વધુ ન હોવી જોઈએ (કેટલાક રાજ્યોમાં ₹4.5 લાખ સુધી છૂટછાટ).
બેંક ખાતું: આધાર સાથે લિંક થયેલું વ્યાજબી બેંક એકાઉન્ટ હોવું જોઈએ.
અભ્યાસક્રમ: ધોરણ 9 થી pós-ગ્રેજ્યુએશન અને ટેક્નિકલ/પ્રોફેશનલ અભ્યાસ માટે અરજી કરી શકાય છે.

યોજનાની અંદરની વિવિધ સ્કોલરશિપ્સ

આ યોજનામાં વિદ્યાર્થીઓ માટે અલગ અલગ સ્તરના અભ્યાસ માટે વિવિધ પ્રકારની સ્કોલરશિપ આપવામાં આવે છે:

પ્રિ-મેટ્રિક સ્કોલરશિપ (Pre-Matric)
ધોરણ 9 અને 10 માટે.
પોસ્ટ મેટ્રિક સ્કોલરશિપ (Post-Matric)
ધોરણ 11થી લઈ ગ્રેજ્યુએશન, pós-ગ્રેજ્યુએશન કે ડિપ્લોમા અભ્યાસ સુધી.
Merit-cum-Means સ્કોલરશિપ
ટેક્નિકલ કે પ્રોફેશનલ અભ્યાસ જેમ કે એન્જિનિયરિંગ, મેડિકલ, વગેરે માટે.
ટોપ ક્લાસ એજ્યુકેશન સ્કોલરશિપ
દેશની ટોચની સંસ્થાઓ જેમ કે IITs, IIMs, AIIMS માટે પ્રતિભાશાળી વિદ્યાર્થીઓને.

મુખ્ય લાક્ષણિકતાઓ અને ફાયદા

મળતી રકમ: દર વર્ષે ₹10,000 થી ₹48,000 સુધી (વિભાગ મુજબ).
પ્રતિક્ષ લાભ ટ્રાન્સફર (DBT) મારફતે રકમ સીધી બેંક એકાઉન્ટમાં જમા થાય છે.
લાભાર્થી વિદ્યાર્થીનું વ્યાપક વર્ગીકરણ: ધોરણ 9 થી pós-ગ્રેજ્યુએશન સુધીના તમામ પાત્ર વિદ્યાર્થી.
અન્ય સહાય: ટ્યુશન ફી, મેન્ટેનેન્સ ભથ્થું, પુસ્તકો, સ્ટેશનરી વગેરે માટે ખર્ચ પૂરું પાડવામાં આવે છે.

જરૂરી દસ્તાવેજોની યાદી

અરજી કરતા પહેલા નીચે આપેલા દસ્તાવેજોની સ્કેન કરેલી નકલ તૈયાર રાખવી જોઈએ:

આધાર કાર્ડ
જાતિનો દાખલો (SC/ST/OBC)
રહેઠાણ પ્રમાણપત્ર
આવક પ્રમાણપત્ર (₹3.5 – ₹4.5 લાખની અંદર)
અગાઉના વર્ષોના માર્કશીટ (ધોરણ 10, 12 કે જે લાગુ પડે તે)
પ્રવેશ ફીની રસીદ અથવા એડમિશન લેટર
પાસપોર્ટ સાઇઝ ફોટો
બેંક પાસબુકની નકલ (IFSC સહીત)
મોબાઇલ નંબર અને ઈમેઈલ (આધાર સાથે લિંક થયેલ)

સ્કોલરશિપ માટે અરજી કરવાની પ્રક્રિયા (Step-by-Step Guide)

આ યોજના માટે ઓનલાઈન અરજી કરવાની વ્યવસ્થા National Scholarship Portal (NSP) પર ઉપલબ્ધ છે. અરજી કરવાની રીત નીચે મુજબ છે:

1. રજીસ્ટ્રેશન કરો:

જાઓ ➡️ https://scholarships.gov.in
“New Registration” પર ક્લિક કરો
તમે શરતો સ્વીકારીને રજીસ્ટ્રેશન ફોર્મ ભરો (નામ, જન્મ તારીખ, આધાર નંબર, મોબાઇલ, ઈમેઈલ, બેંક વિગત)
તમારી માટે યુઝર ID અને પાસવર્ડ જનરેટ થશે

2. લોગિન કરો:

આપવામાં આવેલ યૂઝરનેમ અને પાસવર્ડથી લોગિન કરો
તમારી પ્રોફાઇલ ડિટેલ્સ પૂરતી કરો

3. યોગ્ય યોજના પસંદ કરો:

તમારું અભ્યાસ સ્તર અનુસાર Pre-Matric, Post-Matric, Merit-cum-Means અથવા Top Class Scholarship પસંદ કરો

4. અરજી ફોર્મ ભરો:

શૈક્ષણિક વિગતો, સંસ્થાનું નામ, કોર્સ, વર્ષ, ગુણ, વગેરે ભરો
વ્યક્તિગત અને બેંક વિગતો ઉમેરો

5. દસ્તાવેજ અપલોડ કરો:

આવશ્યક દસ્તાવેજો સ્કેન કરીને અપલોડ કરો

6. સમીક્ષા અને સબમિટ કરો:

બધા પ્રવેશો તપાસો
“Submit” બટન દબાવો
રસીદ અથવા અરજી નંબર ડાઉનલોડ/પ્રિન્ટ કરો

7. સંસ્થા અને રાજ્યકક્ષાએ વેરિફિકેશન:

તમારી અરજી તમારા સંસ્થા અથવા રાજ્ય સ્તરે ચકાસવામાં આવશે
તેની સ્થિતિ NSP પોર્ટલ પર જોઈ શકાય છે

8. ડીબીટી દ્વારા ફંડ ટ્રાન્સફર:

તમામ મંજૂરી પછી, નક્કી થયેલી રકમ સીધા તમારા બેંક ખાતામાં જમા થશે

મહત્વપૂર્ણ તારીખો (2025)

ઘટનાઓ	તારીખ
અરજી શરૂ થવાની તારીખ	1 માર્ચ 2025
છેલ્લી તારીખ	રાજ્ય પ્રમાણે અલગ હોઈ શકે
દસ્તાવેજ ચકાસણીની છેલ્લી તારીખ	જાહેર કરાશે બાદમાં

🔔 નોંધ: દરેક રાજ્યની પોતાની સમયરેખા હોઈ શકે છે, તેથી તમારા સ્કૂલ/કોલેજ અથવા રાજ્ય પોર્ટલ પર ચકાસો.

ફંડની મંજૂરી અને ટ્રાન્સફર પ્રક્રિયા (DBT System)

DBT (Direct Benefit Transfer) પદ્ધતિ હેઠળ મળનારી રકમ સીધી વિદ્યાર્થીઓના બેંક ખાતામાં જમા થાય છે, જે ખરેખર સ્પષ્ટ અને ઝડપભરી પ્રક્રિયા છે.

1. પસંદગી પ્રક્રિયા:

NSP પોર્ટલ ઉપર આધારિત દસ્તાવેજો અને પાત્રતાની ચકાસણી કરવામાં આવે છે
ત્યારબાદ અરજી સંબંધિત સંસ્થા કે રાજ્ય અધિકારીઓને ફોર્વર્ડ થાય છે
ફાઇનલ મંજૂરી પછી ફંડ જમા થાય છે

2. ફંડ ટ્રાન્સફર:

ફંડ DBT દ્વારા વિદ્યાર્થીઓના બેંક ખાતામાં જમા થાય છે
SMS અને ઇમેઈલ દ્વારા સૂચના આપવામાં આવે છે

3. નવેસરથી અરજી:

દરેક વર્ષ સ્કોલરશિપ નવેસરથી મળે છે જો વિદ્યાર્થીની શૈક્ષણિક કામગીરી યથાવત રહે

અરજીની સ્થિતિ કેવી રીતે તપાસવી?

NSP પોર્ટલ પર લોગિન કરો
“Application Status” વિકલ્પ પસંદ કરો
ચકાસો – તમારી અરજી “Submitted”, “Verified”, “Sanctioned” કે “Disbursed” સ્થિતિમાં છે કે કેમ
જરૂર પડે તો Sanction Letter પણ ડાઉનલોડ કરો

વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો

Q1: કયા વિદ્યાર્થીઓ આ માટે પાત્ર છે?
→ SC, ST અથવા OBC વર્ગમાં આવતા, ઉંમર 30 વર્ષથી ઓછી અને ધોરણ 12માં ઓછામાં ઓછા 60% ગુણ ધરાવતા વિદ્યાર્થીઓ પાત્ર છે.

Q2: કેટલી રકમ મળશે?
→ યોજના મુજબ દર વર્ષે ₹10,000 થી ₹48,000 સુધી મળી શકે છે.

Q3: શું દર વર્ષે ફરી અરજી કરી શકું?
→ હા, પોસ્ટ મેટ્રિક અને અન્ય વધુ ટર્મ વાળી સ્કીમ માટે દર વર્ષે નવી અરજી જરૂરી છે.

Q4: જો આવક મર્યાદા થોડી વધી જાય તો શું થાય?
→ કેટલીક રાજ્યોમાં રિલેક્સેશન હોય શકે છે – તમારું રાજ્ય પોર્ટલ ચકાસો.

Q5: જો અરજીએ વિલંબ થાય તો?
→ છેલ્લી તારીખ પછી અરજી માન્ય નથી, સમયસીમા પહેલાં જ અરજી કરો.

Q6: સ્કોલરશિપ મળવી હોય અને અરજીને વેરિફાય કરવાની પ્રક્રિયામાં દિર થાય તો શું કરવું?
→ તમારું સંસ્થા/રાજ્ય કચેરીમાં સંપર્ક કરો અથવા NSP હેલ્પડેસ્કને ઈમેઈલ કરો.

Q7: સંપર્ક માટે ક્યાં સંપર્ક કરવો?

NSP Helpdesk Email: helpdesk@nsp.gov.in
NSP ફોન નંબર: 0120-6619540
તમારું રાજ્યનું SC/ST/OBC કલ્યાણ વિભાગ

અધિકૃત લિંક્સ અને સહાય

NSP પોર્ટલ: https://scholarships.gov.in
NSP Helpdesk:
- Email: helpdesk@nsp.gov.in
- ફોન: 0120 6619540
તમારું રાજ્યકક્ષાનું અધિકૃત વેબસાઇટ પણ તપાસો

નિષ્કર્ષ: SC, ST, OBC વિદ્યાર્થીઓ માટે ઉજળું ભવિષ્ય

SC, ST, OBC Scholarship Yojana 2025 એ ભારતના સામાજિક સમાનતા તરફ એક મોટું પગલું છે. આ યોજના ન માત્ર આર્થિક સહાય આપે છે, પણ વિદ્યાર્થીઓને તેમના સપનાઓ પૂરાં કરવા માટે હિમ્મત અને તક આપે છે. આજે જ્યારે ઉચ્ચ અભ્યાસ મોંઘું બનતું જાય છે, ત્યારે આવું સહાયકારક પ્રયાસ પછાત વર્ગના વિદ્યાર્થીઓ માટે આશાવાદી ભવિષ્ય ઊભું કરે છે.

👉 જો તમે પાત્ર છો તો છેલ્લી તારીખની રાહ જોવાં વિના તરત અરજી કરો – તમારા સપનાનું ભવિષ્ય તમારા પ્રયાસથી શરૂ થાય છે!